آیا عیسى پسر خداست ؟

 پیش از آن که به اصل پاسخ بپردازیم لازم است توضیح دهیم که مسلمانان از کلمه خدا چه  حقیقتى را اراده مى کنند و منظور آنها از خدا چیست ؟هر کس مختصر اطلاعى از مبانى اعتقادى  اسلام داشته باشد بخوبى مى داند که خدا از نظر اسلام مبدئى است که داراى همه گونه صفات  کـمـال اسـت و هـیـچ گونه نقص و عیب و احتیاج و محدودیتى در او راه ندارد و تمام موجودات  جهان آفریده او و نیازمندبه او هستند و او به هیچ موجودى نیاز ندارد .  بـدیـهـى است چنین خدایى نه مى تواند به کسى نیاز داشته باشد و نه داراى اجزاءذهنى و خارجى  بـاشـد و نـه مى تواند بزاید و یا زاییده کسى باشد و نه مى تواند همسرداشته باشد و یا با چشم دیده  شود و نه ممکن است محدود به زمان و یا مکان باشد .  زیـرا هـر کـدام از این امور , هرگاه در خدا موجود باشد او را از مرتبه خدایى پایین آورده , جزء  آفریده ها و مخلوقاتش قرار مى دهد مثلا هرگاه خدا مانند دیگر موجودات مادى , مرکب و داراى  اجزاء باشد - مثل این که مى گوییم آب مرکب از دو عنصر یعنى اکسیژن و هیدروژن است - مسلم  اسـت کـه در ایـن صـورت در اصـل هستى خود نیازمند به هر کدام از آن اجزاء خواهد بود و بدون  آنهاپدید نخواهد آمد و این معنى با خدایى او که به معنى سرچشمه هستى و آفریدگار جهان  بودن است سازگار نمى باشد .  روى این حساب , مسیحیان در این عقیده که عیسى علیه السلام را پسر خدا مى دانندبدون آن که  توجه داشته باشند خدا را از مقام الوهیت پایین آورده , در زمره دیگرآفریده ها قرار مى دهند .  چـگونه ممکن است خدایى که به هیچ وجه ترکیب در او راه ندارد , جزئى از خود راجدا کرده و به  شکل عیسى که مانند همه افراد بشر داراى جسم و ماده است درآورد و او را پسر خود و خود را پدر  او بـخـوانـد مقامات مسیحى چون دیدند موضوع پسر بودن عیسى با اصول مسلم عقل و علم  سـازگـارنـیـست , ناگزیر درصدد توجیه و تاویل برآمده پسر بودن عیسى را به یکى از معانى زیر  گـرفـتـه و گـفته اند :

1 - از آنجا که آفرینش عیسى بر خلاف روش معمولى و بدون داشتن پدر  صـورت گرفته وکارهاى دوران زندگى او آمیخته با انواع معجزات و حوادث خارق العاده بوده ,  ازایـن جـهت مى توان گفت عیسى مظهر و آینه تمام نماى خداست و به همین جهت خداوند ازاو  تـعبیر به پسر نموده است و یا چون خداوند عیسى را فوق العاده دوست مى داشت ازاین جهت او را  پسر خود خوانده است .  ایـن تـوجـیـه داراى دو ایراد زیر است :

الف - با صریح آیات عهد جدید که مى گوید : لیکن چون  زمـان بـه کمال رسید خدا پسرخود را فرستاد که از زن زاییده شد و همچنین با معتقدات عموم  مـسـیـحـیـان کـه دراعـتقاد نامه نیقیه بدین شرح است مندرج است : ما ایمان داریم به خداى  واحـدپـدر , قادر مطلق , خالق همه چیزهاى دیدنى و نادیدنى , و به خداوند واحد , عیسى مسیح ,  پسر خدا , مولود از پدر , یگانه مولودى که از ذات پدر است ; خدا ازخدا , نور از نور , خداى حقیقى  از خداى حقیقى , که مولود است نه مخلوق , از یک ذات هم ذات با پدر 000 سازگار نخواهد بود  زیرا عبارات فوق , صریح در این است که عیسى مسیح پسر خداست همان طورى که نور از نور جدا  مـى شـود , عیسى هم ازخدا جدا شده و در رحم مریم قرار گرفته و از آنجا براى هدایت و سعادت  مردم پا به این عالم گذاشته است .

  ب - هرگاه آفرینش بدون پدر و یا زندگى آمیخته به انواع معجزات و امور خارق العاده , کافى در  نـامـیـدن کـسى به پسر خدا باشد در این صورت این نام و نسبت هیچ گونه اختصاصى به عیسى  ندارد ; زیرا آدم هم بدون پدر و مادر آفریده شده وپیامبرانى مانند ابراهیم و موسى و نوح و 000 نیز  سـراسر زندگانى آنها با انواع حوادث خارق العاده و معجزات آمیخته بوده است و همچنین خداوند  همه آنها را دوست داشته پس باید آنها نیز پسر خدا نامیده شوند .

  2 - تـوجیه دیگر این که مى گویند : منظور از این که عیسى پسر خداست این است که خداوند در  پیکر عیسى حلول کرده , همان سان که حرارت در آب حلول مى کند .  این توجیه نه تنها فرار از اصل اشکال نیست بلکه از چاله به دره سقوط کردن است ;زیرا همان طور  کـه در ابـتداى بحث تذکر داده شد , خداوند نه مى تواند جسم باشد ونه محدود به زمان و مکان ;  خداوندى که صرف وجود و غیر محدود به زمان و مکان است چگونه مى تواند در بدن انسانى مانند  عـیـسـى که مانند همه افراد بشر غذا مى خورد ومى خوابید و راه مى رفت و از لحاظ زمان و مکان  مـحـدود بـود حلول کرده و محدود شده باشد ؟ آیا آب دریا با آن که محدود است مى شود در یک  کـاسه کوچکى جا گیرد و اگر نمى شود ,پس چگونه ممکن است وجود نامحدود خداوند در پیکر  انـسانى چون عیسى محدود و محصورگردد ؟به هر حال , موضوع پسر بودن عیسى براى خدا نه  تـنـهـا مـعقول و منطقى نیست , بلکه هرگاه کسى کمتر اطلاعى از مبانى اعتقادى اسلام داشته  بـاشـد , ایـن نـوع سوالها به همان اندازه براى او تعجب آور است که کسى بپرسد : چرا خداوند غذا  نمى خورد و چراخدا راه نمى رود ؟